Halvering saneringstrajecten, wat betekent dit?

Onlangs is via een hamerstuk de wetswijziging voor verkorting van de Wsnp aangenomen door de Eerste Kamer. Bij het ministerie J&V wordt nu gewerkt aan de invoering van de wet. De verkorting werd gerealiseerd via een amendement van de Tweede Kamer, waarin ook een Algemene maatregel van bestuur is aangekondigd. Die moet ook nog worden uitgewerkt. Weliswaar is er ruimte voor de behandelend rechter om anders te besluiten en voor een langere dan 18 maanden te kiezen, maar in veel gevallen zal de duur van de WSNP gehalveerd worden. Daarmee wordt de termijn van 36 maanden naar 18 maanden aflossing teruggebracht.

Effect op minnelijke schuldhulpverlening

Doordat het WSNP-traject aanzienlijk wordt verkort lijkt het traject van de minnelijke schuldhulpverlening (MSNP) dat ook 36 maanden duurt, minder aantrekkelijk te zijn. Zeker als in acht wordt genomen dat de beoogde ingangsdatum van de inkorting van de WSNP 1 januari 2024 is. Voorstelbaar is dat dit de minnelijke schuldhulpverlening voor de rest van het jaar ernstig onder druk zet. De stuurgroep die hierover vanuit diverse ministeries is samengesteld hangt daarom de mening aan dat ook de aflosperiode van de MSNP terug moet naar 18 maanden. Alle signalen wijzen die kant op. Minister Schouten maakte in haar kamerbrief van 3 februari jl. al duidelijk dat zij voorstander is van halvering van de MSNP.

Vele vragen

Met de verkorting van zowel de Msnp- als Wsnp-trajecten duiken er intussen veel vragen bij iedereen op. Wanneer gaat het daadwerkelijk in? Wat te doen in de tussenliggende periode? Hoe om te gaan met schuldenaren die in een traject zitten dat nog maar net is begonnen en eigenlijk nog 30 maanden moeten? Moet er overgangsrecht komen en hoe ziet dat eruit? Hoe wordt het aangenomen amendement verder uitgewerkt? Wat doet dit met de positie van de rechter? Welk gedrag gaan schuldeisers en schuldenaren in de aanloop naar deze nieuwe route vertonen? En hoe gaat de boodschap worden gebracht? Allemaal vragen die niet eenduidig kunnen worden beantwoord omdat er nu eenmaal veel niet duidelijk is.

Wat gaat het kosten?

Wel is duidelijk dat halvering van de aflosperiode min of meer gelijk zal staan aan halvering van het af te lossen bedrag. Dat dit een negatief effect heeft op de uiteindelijke opbrengsten is daarmee wel helder. Wat kost het bijvoorbeeld de schuldeiser of de gemeente die saneringskredieten verstrekt, wanneer ook de lopende trajecten naar 18 maanden worden teruggebracht? De NVI heeft gevraagd of berekend is wat deze aanpassing in de regeling de maatschappij gaat kosten, maar hierop kon geen antwoord worden gegeven. Het ministerie heeft toegezegd er alsnog onderzoek naar te doen. Volgens onze eerste inschattingen zal het om aanzienlijke bedragen gaan, waardoor een oplossing ervan via het Waarborgfonds meteen onmogelijk zal zijn omdat daar te weinig geld in zit.

Verdeeldheid

Op donderdag 23 februari jl. zijn vele stakeholders naar het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) geroepen voor overleg en waarin bleek dat er verdeeld wordt gereageerd op de ontstane situatie. In het veld van schuldhulpverlening, bewindvoerders, gemeenten en anderen is intussen een flinke disucssie losgebarsten, mede door een artikel waarin Schulinck op alles vooruitlopend schuldhulpverleners aanreikt dat een aanbod van 18 maanden als instructie moet worden gezien. Een grote gemeente kondigde in het overleg donderdag aan dit alvast te gaan uitvoeren, zonder af te wachten wat er in het veld verder besloten gaat worden.

Wat nu?

Er moeten nieuwe bestuurlijke afspraken komen om de inkorting van de standaard looptijd voor de aflosperiode voor minnelijke schuldregelingen te waarborgen. Deze afspraken zijn, net als de huidige afspraken, tussen gemeenten, kredietbanken en schuldeisers. Tot het moment dat die bestuurlijke afspraken duidelijk zijn, wordt gezocht naar een eenduidige werkwijze voor alle gemeenten. En ook moet er bestuurlijk een keuze gemaakt worden over de reeds lopende minnelijke schuldregelingen. Tot slot zal er een communicatiestroom op gang moeten worden gebracht. De komende tijd zal er veel worden gesproken met betrokken partijen, waaronder de ministeries van SZW, JenV, VNG en gemeenten, NVVK, KBvG, NVI, brancheverenigingen voor (Wsnp-)bewindvoerders en de Schuldeiserscoalitie. Er zal regelmatig een update over de voortgang worden gegeven. Blijf dus onze website volgen!

UPDATE

Op initiatief van de NVI is op woensdag 15 maart jl overleg gevoerd met een tiental schuldeisers en organisaties namens schuldeisers om hun standpunten te beluisteren over de bovengenoemde zaken. De input zal worden meegenomen naar de diverse bijeenkomsten die er in Den Haag nog worden georganiseerd.